Θέμα 2
Οι «Οδηγίες για την πράσινη στέγη» (2018) της Εταιρείας Έρευνας, Ανάπτυξης και Κατασκευής Γερμανικών Τοπίων προσφέρει διάφορες συμβουλές σχετικά με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των πράσινων στεγών.
Αυτές μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα σημεία, τα οποία θα αναλυθούν στις επόμενες διαφάνειες:
- Αντοχή και σταθερότητα της δομής του κτηρίου και της στέγης
- Μέγεθος, κλίση, ύψος και κατευθυντήριος προσανατολισμός στέγης
- Εκτιμήσεις κόστους για τις πράσινες στέγες
- Τύπος στέγης
- Κλίμα, μικροκλίμα και βλάστηση
Όσον αφορά στην αντοχή και τη σταθερότητα της δομής του κτηρίου και της στέγης, ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν:
- Ποιες περιοχές του κτηρίου δέχονται απευθείας τον ήλιο και ποιες είναι σκιασμένες ή χρωματικά ανομοιογενείς εξαιτίας του παιχνιδιού του φωτός με τη σκιά;
- Η ικανότητα του κτηρίου να εκτρέπει τη βροχόπτωση.
- Φορτίο καταιγίδας και όμβριων υδάτων και φορτίο νερού από παρακείμενα δομικά στοιχεία.
- Τι είδους εγκαταστάσεις αποστράγγισης και προστασίας διαθέτει το κτήριο (π.χ. αγωγούς απορροής για στέγες, λούκια, υδρορροές, προσόψεις κ.λπ.);
- Οι συνθήκες ροής ανέμου και η προστασία από την πίεση του ανέμου.
- Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατεύθυνση και η ένταση του ανέμου σε σχέση με το ύψος και το σχήμα του κτηρίου.
- Τα φορτία σχεδιασμού και το βάθος των δομημένων στρωμάτων, ιδιαίτερα της φέρουσας κατασκευής, των μονωτικών και στεγανωτικών στρωμάτων.
- Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι από τη διάβρωση ή την ολίσθηση διαφορετικών στρωμάτων.
- Τυχόν πρόσθετες τεχνικές εγκαταστάσεις (π.χ. μονάδες κλιματισμού, κεραίες, ηλιακοί συλλέκτες κ.λπ.) στο κτήριο και οι εκπομπές τους.
- Για παράδειγμα, οι μονάδες εξαερισμού και κλιματισμού μπορούν να προκαλέσουν παγετό ή ξηρασία στα φυτά επίσης οι εκπομπές της καμινάδας μπορούν να βλάψουν τη βλάστηση.
- Πρόληψη πυρκαγιάς: πρέπει να υπάρχει επαρκής αντιπυρική προστασία από εξωτερικούς παράγοντες.
- Τυχόν νερόλακκοι που σχηματίζονται στη στέγη.
Πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη το μέγεθος, η κλίση, το ύψος και ο κατευθυντήριος προσανατολισμός της δομής της στέγης :
- Για εκτατικού τύπου και ημιεντατικού τύπου στέγες, συνιστάται να προγραμματιστεί πτώση ή κλίση τουλάχιστον 2%.
- Οι επίπεδες στέγες ή οι υποπεριοχές με καθόλου ή πολύ μικρή κλίση (<2%) κινδυνεύουν από ακούσια συσσώρευση νερού, κάτι που μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα.
- Η αποτελεσματικότητα των παχύτερων στρωμάτων ή της πρόσθετης αποστράγγισης σε λιμνάζοντα νερά είναι περιορισμένη.
- Στις περιπτώσεις των επίπεδων στεγών, συνιστάται η προσθήκη συστήματος μετατόπισης που θα καθιστά το στάσιμο νερό απρόσιτο για τα φυτά.
- Ωστόσο, με την αύξηση της κλίσης της στέγης, πρέπει να τηρούνται ειδικά μέτρα κατά της μετατόπισης ή της ολίσθησης του υλικού.
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα σχετικά με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση είναι το κόστος της στέγης (Li & Yeung 2014):
- Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (2009), το κόστος της κατασκευής μιας πράσινης στέγης εξαρτάται από τα συστατικά της (π.χ. μέσο καλλιέργειας, μεμβράνη στέγης, ποσότητα φυτών κ.λπ.).
- Το αρχικό κόστος ανά τετραγωνικό υπολογίζεται σε 8,40 € για εκτατικού τύπου στέγη και 226,85 € για εντατικού τύπου στέγη.
- Το κόστος συντήρησης κυμαίνεται από 6,70 € έως 9,25 € ανά τετραγωνικό, με το κόστος για εκτατικού τύπου στέγες να μειώνεται όταν καλύπτεται ολόκληρη η στέγη.
- Το Τμήμα Αρχιτεκτονικών Υπηρεσιών (2006) στο Χονγκ Κονγκ υπολόγισε το κόστος μιας πράσινης στέγης ανάλογα με την πηγή των υλικών.
- Κατά τη χρήση εισαγόμενου υλικού, το κόστος ήταν μεταξύ 75,62 € και 109,23 € ανά τετραγωνικό, ενώ κατά τη χρήση τοπικού υλικού το κόστος μειώθηκε μεταξύ 42 € και 67,22 €.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πράσινων στεγών είναι η απόφαση για τον τύπο της στέγης:
- Πρέπει να σκεφτείτε αν προτιμάτε μια απλή, μη προσβάσιμη στέγη και κυρίως τα περιβαλλοντικά οφέλη μιας στέγης ή μια εντατικού τύπου στέγη, με δυνατότητες για μεγαλύτερα φυτά, όπως τα δέντρα.
- Επιπλέον, και όπως έχει ήδη προταθεί, ο τύπος της οροφής επηρεάζει –και επηρεάζεται από– άλλους παράγοντες, όπως το κόστος της αρχικής εγκατάστασης και της συντήρησης ή τις εκτιμήσεις σχετικά με την κλίση και τη σταθερότητα της στέγης (Li & Yeung 2014).
Μια τελευταία εκτίμηση όσον αφορά στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πράσινων στεγών είναι το κλίμα (θερμοκρασία και βροχοπτώσεις), το μικροκλίμα και η βλάστηση. Μερικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι:
- η ικανότητα των φυτών να επιβιώνουν σε αντίξοες συνθήκες ανάπτυξης (π.χ. αειθαλή φυτά σε περιορισμένο πάχος υποστρώματος),
- η σταθερότητα των θάμνων και των πολυετών στον αέρα σε εκτεθειμένες θέσεις,
- η ευαισθησία ορισμένων ειδών στο ανακλώμενο φως και τη θερμική συσσώρευση,
- η ευαισθησία των φυτών στις ατμοσφαιρικές χημικές εκπομπές και τις εκπομπές θερμού ή ψυχρού αέρα,
- τα αγρωστώδη με επιθετική ανάπτυξη (π.χ. μπαμπού) χρειάζονται επιπλέον προστατευτική μεμβράνη για προστασία από τη διείσδυση,
- η πίεση ανάπτυξης των υπογείων μερών των φυτών στα δομικά στοιχεία,
- η ανταγωνιστική αδυναμία διαφορετικών ειδών στα λεπτότερα στρώματα του υποστρώματος.
Υπάρχουν ορισμένες πιο συγκεκριμένες εκτιμήσεις σε σχέση με τις συνθήκες ηλιακού φωτός και τη βλάστηση για τις εκτατικού τύπου στέγες:
- η επίδραση του ανέμου και η ένταση του ηλιασμού στην αποθήκευση του νερού,
- οι απαιτήσεις για αερισμό του υποστρώματος σε ξηρές τοποθεσίες,
- η μετατροπή σε μορφές βλάστησης για τοποθεσίες απορριμμάτων σε σκιερές ή υγρές περιοχές,
- τα ασθενέστερα ανταγωνιστικά είδη σε σύγκριση με τη μεταναστευτική χλωρίδα,
- η προσωρινή ή μόνιμη ανακατάταξη των ειδών των βρύων για εποχικούς λόγους,
- η πιθανότητα αυξημένης μη αυτοφυούς βλάστησης από μεταναστευτικά είδη από τη γύρω χλωρίδα.